Cuatro años de existencia del parque de Navarino - Τέσσερα χρόνια ύπαρξης του πάρκου Ναυαρίνου - Four years of existence of the park Navarino

Las fotografías son realizadas por © Dimitris V. Geronikos en el ecosistema del parque autogestionado de Navarino, durante los días 14 y 21 de abril de dos mil trece. 

Λήψη φωτογραφιών από © Δημήτρη Β. Γερονίκο στο οικοσύστημα του αυτοδιαχειριζόμενου πάρκου Ναυαρίνου, κατά τη διάρκεια των ημερών 14 και 21 Απριλίου του δύο χιλιάδες δεκατρία.

Photo shoots by © Dimitris V. Geronikos in the ecosystem of the self-managed park of Navarino, during the days of April, 14 & 21,  two thousand thirteen.

To Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο Ναυαρίνου στα Εξάρχεια, γεννήθηκε στις 7 Μαρτίου 2009 με τη συμμετοχή γειτόνων και αλληλέγγυων.
Ο υπαίθριος χώρος των χιλίων οκτακοσίων τετραγωνικών μέτρων ιδιοκτησίας ΤΕΕ λειτουργούσε για χρόνια ως πάρκινγκ και πληροφορίες για επικείμενη οικοδόμησή του έφτασαν στα αυτιά μας. Μέχρι που πήραμε τα κομπρεσέρ και τις τσάπες στα χέρια…

Με χωροχρονική αφετηρία την έναρξη δημιουργίας του πάρκου Ναυαρίνου –ενός ανοιχτού χώρου υψηλής βλάστησης μέσα στο κέντρο της μητρόπολης– διαφορετικές μορφές λόγου και πράξης άρχισαν να λαμβάνουν σάρκα και οστά. Πράξεις που αποτελούν πρώτα απ΄ όλα μία ενεργητική άμυνα απέναντι στην επίθεση που δέχεται ανηλεώς η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Τις ίδιες ώρες που τα τεχνικά κλιμάκια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου πραγματοποιούν τις κατάλληλες προετοιμασίες και προλειαίνουν το έδαφος ώστε να «αξιολογηθεί» και να «ποσοτικοποιηθεί» ο περιβαλλοντολογικός, πολιτιστικός και ορυκτός πλούτος της χώρας.

Συγχρόνως όμως, οι προαναφερόμενες μορφές λόγου και πράξης αποτελούν ζωντανά παραδείγματα ενός διαφορετικού τρόπου συλλογικής ύπαρξης και δράσης καθώς συνιστούν μιαν επίκαιρη απάντηση στο σύστημα που θέλει να εξοντώσει τους υπηκόους του διαδίδοντας συνεχώς ψέμματα, ότι δήθεν «τίποτα διαφορετικό δεν μπορεί να γίνει», ότι τάχα μου η καπιταλιστική επέλαση πάνω από τις ζωές μας και η αποθέωση του νεοφιλελευθερισμού αποτελούν αναγκαστικό μονόδρομο για την εξέλιξη των υπάρξεων μας πάνω σ’αυτόν τον πλανήτη.

Σε πείσμα όλων όσων λειτουργούν σαν παπαγαλάκια, η ύπαρξη και η διατήρηση των ελεύθερων αυτοδιαχειριζόμενων χώρων ως ζωντανά παραδείγματα ενάντια στο επιβαλλόμενο μοντέλο λειτουργίας της αγοράς, ενεργοποιεί το φαντασιακό των από κάτω. Αποδεικνύεται έτσι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ότι με συνεργασία και αυτοοργάνωση, το όραμα για την απελευθέρωση της κοινωνίας παραμένει ζωντανό και υπαρκτό. Γι’αυτό και οι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι αποτελούν τον πρώτο στόχο της κρατικής καταστολής. Επειδή και μόνο η ύπαρξή τους ενοχλεί και είναι επικίνδυνη για το καθεστώς.

Στο πάρκο Ναυαρίνου επί της ουσίας με συλλογικές διαδικασίες και συνεχή, δίχως οικονομικό αντάλλαγμα ως επί το πλείστον εργασία, προσπαθούμε να επανεφεύρουμε τη μεταβολική σχέση μεταξύ πόλεως και υπαίθρου. Μία μορφή έκφρασης αυτής της μεταβολικής σχέσης αποτελεί η διαδικασία παραγωγής της τροφής τόσο για το κύτταρο όσο και για την κοινωνία. Φύση και ζωή που ορισμένοι θέλουν να μετατρέψουν ολοκληρωτικά σε εμπόρευμα. Τα προαναφερόμενα λόγια κι έργα όπως λειτουργούν στο συγκεκριμένο πάρκο προτάσσουν τις αξίες:
- της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης, ενάντια στον ατομισμό,
- της κοινοκτημοσύνης και της κοινοχρησίας των ελεύθερων χώρων, αντί για το ξεπούλημα και την ιδιωτικοποίησή τους,
- της ενεργητική ενασχόληση όλων μας με τα δημόσια αγαθά, αντί της παθητικής ανάθεσης των ζωών σε κομματικούς ηγέτες, επαγγελματίες πολιτικούς, διαμεσολαβούντες αντιπροσώπους, ή πλούσιους «φιλάνθρωπους».

Είναι πλέον κατανοητό πως ο κοινωνικός και ιστορικός ρόλος του αυτοδιαχειριζόμενου πάρκου Ναυαρίνου, είναι τόσο σημαντικός όσο ο αισθητικός και ο οικολογικός του χαρακτήρας. Η εισαγωγή ανάλογων αγροοικολογικών εγχειρημάτων μέσα στη ζωή της πόλης σαφώς επηρεάζουν το αστικό μικρόκλιμα σε επίπεδο συνοικίας. Οι κλιματολογικοί παράγοντες σε τοπικό ή υπερτοπικό επίπεδο (η σχετική υγρασία, η θερμοκρασία, οι άνεμοι, οι βροχοπτώσεις κ.ά.) καθορίζουν την παρουσία βιότοπου και βιοκοινότητας. Η ποικιλομορφία των βιότοπων και των βιοκοινοτήτων εξαρτάται από τα στοιχεία του περιβάλλοντος χώρου, όπως για παράδειγμα η επικράτηση σκληρών ή φυσικών-γήινων υλικών, οι σκιάσεις που προέρχονται από δένδρα ή γειτονικά κτίρια, η αναλογία βλάστησης σε σχέση με μπετόν-άσφαλτο κ.ά.. Στο πάρκο ήδη έχουν παραχθεί οι πρώτοι καρποί φράουλας (Fragaria sp.), χωρίς τη χρήση σκευασμάτων ανόργανης χημείας. Όσες και όσοι γνωρίζουν τη συγκεκριμένη καλλιέργεια μπορούν να αντιληφθούν τι σημαίνει η παραγωγή καρπών φράουλας χωρίς τη χρήση αγροχημικών.

Ο άνθρωπος έχει τον πρώτο λόγο στις εισροές-εκροές ενέργειας του εν λόγω οικοσυστήματος, καθώς αποτελεί έναν ιδιαίτερο τόπο ανθρωπογενούς παρέμβασης μέσα στο αστικό περιβάλλον. Το πάρκο αναδύεται ως κενό μειοψηφίας της βιοποικιλότητας μέσα στους αστικούς λαβύρινθους. Ο βιοκλιματικός του ρόλος είναι σημαντικός τόσο για τη διάρθρωση του ελευθεριακού λόγου και τη συνέχεια των δράσεων των κινημάτων, όσο και για τη βελτίωση του μικροκλίματος με την εισχώρηση της φύσης μέσα στην πόλη˙ εν τέλει για τη διάσπαση της μονοτονίας του αστικού τοπίου. Ο αστός παλιά αισθανόταν τον κοινόχρηστο χώρο ως τμήμα της κατοικίας του και τον απολάμβανε ως αυλή, κήπο, αλσύλλιο, αλάνα στη γειτονιά. Η οικειότητα αυτή με το χώρο έχει χαθεί από τον νεοαστό, ο οποίος πλέον ασθμαίνει καθώς έχει αρχίσει να διεκδικεί μία θέση στην κοινοχρησία για ν’ ανασάνει.