Λήψη φωτογραφιών από © Δημήτρη Β. Γερονίκο στο οικοσύστημα του Πατραϊκού Κόλπου, κατά τη διάρκεια των ημερών 12, 24 και 26 Αυγούστου δύο χιλιάδες δώδεκα.
The photographs are taken by © Dimitris V. Geronikos in the ecosystem of Patras' Gulf during the days 12, 24 and 26 of August two thousand twelve.
2 σχόλια:
Ωραίο, φρικτό και απέριττο τοπίον!
Ελαιογραφία μεγάλου διδασκάλου.
Αλλά του λείπει μια σειρά ερειπίων
κι η επίσημος αγχόνη του Παγκάλου.
(«Η πεδιάς και το νεκροταφείον», Κ. Γ. Καρυωτάκης)
Τις ζεστές ημέρες του Αυγούστου είχα τη δυνατότητα να βρεθώ σ’ένα παραθαλάσσιο χωριό της Αιτωλοακαρνανίας, που βρέχεται από τα νερά του Πατραϊκού Κόλπου. Εκεί ανάμεσα στα άλλα συζήτησα με τους επαγγελματίες ψαράδες της περιοχής. Ανέκαθεν η αλιεία, ως ένα αγαθό-αναπόσπαστο στοιχείο της κοινής μας κληρονομιάς, προκαλούσε το ενδιαφέρον. Είναι δεδομένο πως ο ευσυνείδητος παράκτιος ψαράς λειτουργεί ως ο φυσικός φύλακας της θαλάσσιας περιοχής που εργάζεται καθημερινά. Τα σκουπίδια που ανασύρονται από τους πυθμένες, οι περιπτώσεις ρύπανσης των θαλασσίων υδάτων από οικιστικά, βιομηχανικά λύματα γίνονται εύκολα και γρήγορα αντιληπτές από τους ψαράδες. Το γεγονός αυτό αποτρέπει την ανεξέλεγκτη υποβάθμιση του θαλασσινού περιβάλλοντος και συμβάλλει καθοριστικά στην αειφορία του. Η αλιεία ως οικονομική δραστηριότητα αποτελεί ένα τμήμα του παζλ της πρωτογενούς παραγωγής, συγκεκριμένα αφορά στην αγροτική οικονομία ενός οικοσυστήματος. Η κοινή αλιευτική πολιτική της Ευρώπης αρχικά συμπεριλαμβάνονταν στην κοινή γεωργική πολιτική, αλλά με την πάροδο του χρόνου ανεξαρτητοποιήθηκε καθώς η ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα εξελισσόταν με τη θέσπιση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών (ΑΟΖ) από τα κράτη μέλη το 1970, και την ένταξη χωρών που κατέχουν στόλους σημαντικού μεγέθους.
Η Μεσόγειος είναι μία από τις πιο υπεραλιευμένες θάλασσες στον κόσμο. H σημερινή μορφή του χερσαίου και θαλάσσιου αναγλύφου της ελληνικής χερσονήσου είναι αποτέλεσμα της επίδρασης πολύπλοκων γεωτεκτονικών δραστηριοτήτων που οδήγησαν στον κατακερματισμό του ορεινού όγκου της χώρας, στη διαμόρφωση της εκτεταμένης «δαντελωτής» ακτογραμμής και του ιδιαίτερα μεγάλου αριθμού νησιών και βραχονησίδων του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους. Τα ιδιαίτερα αυτά γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά καθορίζουν τις φυσικοχημικές ιδιότητες των θαλασσών όπως είναι η θερμοκρασία, η αλατότητα, τα ρεύματα και ο κυματισμός. Στις ελληνικές θάλασσες η μικρής κλίμακας παράκτια αλιεία είναι μία δραστηριότητα θεμελιώδους σημασίας για τις κοινωνίες των νησιών και των παράκτιων περιοχών καθώς στηρίζει διατροφικά, επαγγελματικά, κοινωνικά και οικονομικά τους κατοίκους των παραθαλάσσιων περιοχών. Η ύπαρξη μεγάλης ακτογραμμής στην ελληνική χερσόνησο (η μεγαλύτερη συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης) καθώς και ο μεγάλος αριθμός νησιών, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την πρόοδο του τομέα της αλιείας. Αντίθετα κάθε χρόνο η αλιευτική παραγωγή μειώνεται σημαντικά προκαλώντας καταστροφικές συνέπειες στη βιωσιμότητα της τοπικής οικονομίας των νησιωτικών και παράκτιων περιοχών. Η Ελλάδα μπορεί να διαθέτει τον πρώτο αλιευτικό στόλο (σε αριθμό σκαφών) στην Ευρώπη, ωστόσο είναι έβδομος σε χωρητικότητα. Ο αλιευτικός στόλος μπορεί να είναι πολυπληθής, αποτελείται όμως από σκάφη μικρότερα των 12 μέτρων που είναι μεγάλης ηλικίας.
Ο κλάδος της αλιείας είναι ευάλωτος από οικονομικής άποψης σε διάφορους παράγοντες που σχετίζονται με τις αλιευτικές αποδόσεις, το λειτουργικό κόστος και τις συνθήκες της αγοράς. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που συμβάλλει στην υποβάθμιση της παράκτιας αλιείας είναι ο ανταγωνισμός από την εντατική ερασιτεχνική αλιεία. Χαρακτηριστικά όπως αναφέρεται από τους επαγγελματίες ψαράδες της περιοχής, έχουν εμφανιστεί ορισμένοι συνταξιούχοι που απολαμβάνουν υψηλές συντάξεις του δημοσίου τομέα, έχουν φτιάξει καΐκια με τα οποία ανοίγονται στο πέλαγος, απλώνουν δίχτυα, ψαρεύουν και στη συνέχεια διακινούν τα αλιεύματά τους υπό συνθήκες παραεμπορίου. Αυτό δημιουργεί θέμα βιωσιμότητας των επαγγελματιών αλιέων. Άλλα σημαντικά προβλήματα είναι η καταστροφή των διχτυών από τα δελφίνια μια και δεν αποζημιώνονται οι καταστροφές αυτές από κάποιον φορέα, η ρύπανση του Πατραϊκού Κόλπου που προκαλεί η ατελής λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών που εκβάλουν σ’αυτόν, η αλίευση και η εμπορία αλιευμάτων μικρότερων του ελάχιστου επιτρεπόμενου αλιεύσιμου μεγέθους.
Το κυριότερο πρόβλημα για την αλιευτική πολιτική που ακολουθείται σήμερα στην Ελλάδα είναι η απουσία συγκεκριμένης γνώσης της υφιστάμενης κατάστασης των ιχθυαποθεμάτων. Συγκεκριμένα δεν είναι διαθέσιμα δημογραφικά στοιχεία της σύνθεσης των αποθεμάτων, ούτε η κατανομή της επίδρασης που έχουν τα διάφορα αλιευτικά εργαλεία στα αποθέματα και τους πληθυσμούς του κάθε είδους. Η απουσία στοιχείων έχει ως αποτέλεσμα τη διερεύνηση της κατάστασης με βάση αποσπασματικά και μη λεπτομερή στοιχεία, χωρίς να είναι δυνατή η ολοκληρωμένη εικόνα των αποθεμάτων σε κάθε μία από τις 3 βασικές γεωγραφικές περιοχές διαχείρισης (Αιγαίο, Ιόνιο και Κρητικό). Η χάραξη αλιευτικής πολιτικής βασίζεται στα λεγόμενα τεχνικά μέτρα (κλειστές περίοδοι και περιοχές αλιείας, μέγεθος διχτυών, ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος αλιείας κ.λ.π). Δυστυχώς είναι προφανές ότι το ισχύον πλαίσιο διαχείρισης και ελέγχου της αλιείας είναι ελλιπές. Στη χερσόνησο που ζούμε εν μέσω κρίσης, ο τομέας της Αλιείας μπορεί να λειτουργήσει ως ένας παραγωγικός κλάδος, που να ωφελήσει τόσο διατροφικά όσο και να συμβάλλει αποφασιστικά στη βιωσιμότητα των παράκτιων και νησιωτικών περιοχών στηρίζοντας οικονομικά ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας. Άλλωστε για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στα ενδιαιτήματα που δραστηριοποιούμαστε ισχύει το γεγονός πως αυτή είναι δανεική από την επόμενη γενιά και όχι κληρονομιά από την προηγούμενη. Οπότε οφείλουμε να την επιστρέψουμε αν όχι καλύτερη, τουλάχιστον όπως την παραλάβαμε.
Δημοσίευση σχολίου