Λήψη φωτογραφιών από © Δημήτρη Β. Γερονίκο, κατά τη διάρκεια των ημερών 5, 19, 20 και 28 Οκτωβρίου 2011. Οι φωτογραφίες είναι αφιερωμένες στη μνήμη του Κώστα Μπαλάφα (1920-2011) που ήταν φωτογράφος της Ελληνικής Αντίστασης κόντρα στους Ναζί.
Photo shoots by © Dimitris V. Geronikos, during the days 5th, 19th, 20th and 28th October 2011. The photos are dedicated to the memory of Kostas Balafas (1920-2011) who was a photographer of the Hellenic Resistance against the Nazis.
6 σχόλια:
Ο Κώστας Μπαλάφας γεννήθηκε το 1920 στο ορεινό χωριό Κυψέλη της Άρτας από φτωχούς γονείς αγρότες, τον Γιώργο και την Αρχοντούλα. «Εκεί που», όπως λέει ο ίδιος, «οι άνθρωποι παιδεύονται να επιβιώσουν, οργώνοντας την άγονη γη, λες και στύβουν με τα χέρια τους γυμνά το ξερό χώμα και το ποτίζουν με ιδρώτα, ώσπου να δώσει καρπούς. Αναγκαία λύση για την επιβίωση ήταν ο δρόμος της ξενιτιάς, ένα όνειρο αρκετά απατηλό. Το μήνυμα που κυριαρχούσε ειδικά για τους νέους ήταν: "Φύγε να σωθείς". Πάρα πολλοί έφυγαν...»
Σε ηλικία μόλις έντεκα ετών βρέθηκε στην Αθήνα και ρίχτηκε στη βιοπάλη.
Τα παιδικά του βιώματα είναι βαθιά χαραγμένα στη μνήμη του με την παραμικρή λεπτομέρεια: «Απ' το χωριό μου κατέβηκα πρώτα στην Άρτα. Εκεί ο πατέρας μου, για να μη με στείλει μόνο στην Αθήνα, με παρέδωσε σ' ένα γνωστό μας δάσκαλο να με συνοδεύσει. Παράκληση του πατέρα μου ήταν να με βοηθήσει ώσπου να βρω στην πλατεία Κουμουνδούρου την ταβέρνα ενός συγχωριανού μας, που ήταν θαυμάσιος άνθρωπος και καλός πατριώτης. Σ' αυτόν έβρισκαν απάγκιο πολλά χωριατόπαιδα απ' την Ήπειρο, που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα. Εκτός από ένα πιάτο φαγητό που τους έδινε, φρόντιζε να τους βρίσκει και δουλειά. Αυτό έγινε και μ' εμένα, καταλήγοντας να πιάσω δουλειά σε ένα ονομαστό τότε γαλακτοπωλείο-ζαχαροπλαστείο της οδού Πατησίων κοντά στον Άγιο Λουκά, με την επωνυμία "Δελφοί". Την ημέρα δουλειά, το βράδυ νυχτερινό σχολείο. Μέχρι το 1936, οπότε πήγα για σπουδές κοντά στην πατρίδα μου, στη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων. Μετά την ευδόκιμη αποφοίτηση -η φοίτηση ήταν διετής- συνέχισα για ένα χρόνο σπουδές γαλακτολογίας στην Ιταλία, όπου και έμαθα τα ιταλικά. Το 1939 επέστρεψα στα Ιωάννινα και διορίστηκα έκτακτος υπάλληλος στη Γαλακτοκομική Σχολή. Εκεί εργαζόμενο με βρήκε ο πόλεμος και η Κατοχή».
Είναι ο τελευταίος από μια γενιά φωτογράφων που διαμόρφωσαν και καθόρισαν την τύχη της φωτογραφίας στη μεταπολεμική Ελλάδα. Με εργαλεία πρωτόγονα και μέσα πενιχρά. Όπως η μεταχειρισμένη Robot, μια μικρή γερμανική μηχανή 35 mm, με την οποία ο Μπαλάφας φωτογράφισε τα εγκλήματα των Γερμανών στα Ιωάννινα ως μέλος της Εθνικής Αντίστασης κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Αυτήν τη μηχανή την απέκτησε ανταλλάσσοντάς τη με ένα ρολόι και μια απλή φωτογραφική μηχανή kodak. Κατέγραψε επίσης πολλά από τα εγκλήματα των κατακτητών στην Ήπειρο, και αμέσως μετά τη δραστηριότητα του αντάρτικου στην ίδια περιοχή.
Δεν υπήρξε επαγγελματίας φωτορεπόρτερ ούτε βρέθηκε τυχαία στο μέτωπο των πολεμικών επιχειρήσεων: ήταν αντάρτης – τυφεκιοφόρος και παράτολμος φωτογράφος. Το παράτολμο του χαρακτήρα και των πράξεων του αποδείχτηκε περίτρανα όταν αποθανάτιζε φοβερά εγκλήματα και σκηνές μπροστά στους ιταλογερμανούς κατακτητές, με κίνδυνο την άμεση εκτέλεσή του με συνοπτικές διαδικασίες, ή φωτογραφίζοντας ολόρθος τους διπλανούς συμπολεμιστές του την ώρα της μάχης.
Συνεχίζεται...
Από το 1945 μέχρι το 1951 εργάστηκε ως διερμηνέας, επειδή γνώριζε καλά την αγγλική γλώσσα, σε μία βρετανική ομάδα μηχανικών, που έκανε αποκαταστάσεις συγκοινωνιών μετά τον πόλεμο. Με τον τρόπο αυτό γύρισε σχεδόν όλη την Ελλάδα και γλίτωσε από το κυνηγητό και το δρόμο της εξορίας. Από τη θέση του αυτή βοήθησε πάρα πολύ κόσμο, αφού οι συνθήκες που είχαν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου και μετά ήταν τραγικές. Το 1948 η ομάδα των μηχανικών εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Εκεί ο Μπαλάφας μπόρεσε ν' ασχοληθεί παράλληλα με την τέχνη - και με την επιστήμη που είχε σπουδάσει, τη γαλακτολογία - κάνοντας καλλιέργειες σ' ένα εργαστήριο στην οδό Σωκράτους. Η επιθυμία του να σταδιοδρομήσει, μελετώντας τις κλινικές ιδιότητες του γάλακτος στο Γαλλικό Ινστιτούτο Παστέρ με υποτροφία, δεν πραγματοποιήθηκε λόγω των μη «εθνικοφρόνων» πολιτικών του πεποιθήσεων. Το 1951 με κριτήριο τα προσόντα του, προσελήφθη από την αμερικανική εταιρεία Ebasco, η οποία πέρασε στην τότε νεοϊδρυθείσα ΔΕΗ, απ' όπου και συνταξιοδοτήθηκε ως προϊστάμενος του Τμήματος Ανατυπώσεων.
Ως εργαζόμενος στη ΔΕΗ φωτογράφισε ορισμένα έργα, με αποκορύφωμα την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος Κρεμαστών του Αχελώου, μ' όλες τις παρενέργειες και παραμέτρους του. Ο νεοσύστατος τότε οργανισμός της ΔΕΗ του έδωσε την ευκαιρία ν' ασχοληθεί με μιαν άλλη προσφιλή του δραστηριότητα, την κινηματογράφηση. Στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης το 1960, η ΔΕΗ έκανε πειραματικές τηλεοπτικές εκπομπές. Με τα μηχανήματα που χρησιμοποιήθηκαν τότε, συστήθηκε λίγο αργότερα το κρατικό κανάλι της ΕΙΡΤ. Το πρώτο ολοκληρωμένο φιλμ της ΔΕΗ γυρίστηκε στα 1960: ήταν τα πρώτα «Δωδώνεια» με πρωτεργάτη τον Κώστα Μπαλάφα, ο οποίος έκτοτε καθιερώθηκε και ως κάμεραμαν. Τελικά γυρίστηκαν γύρω στις εξήντα ταινίες, που μαζί με το υπόλοιπο φωτογραφικό υλικό επί πολλά χρόνια φυλάσσονταν σε κάποιες γωνιές του φιλόξενου σπιτιού του φωτογράφου στο Χαλάνδρι.
Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας.
Στις 9 Οκτωβρίου του 2011 έφυγε από τη ζωή ο Κώστας Μπαλάφας.
Τα βιογραφικά στοιχεία είναι από το βιβλίο του Κώστα Μπουμπούρη "Ο Κώστας Μπαλάφας και η Ελλάδα του".
εξαιρετικό το αφιέρωμα...δ. λ.
ΜΠΡΑΒΟ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΜΠΑΛΑΦΑ ΜΕΓΑΛΗ ΜΟΡΦΗ!!!
ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΤΟΥ ΣΤΟ ΜΑΡΑΘΟ ΑΓΡΑΦΩΝ ΓΕΝΕΤΕΙΡΑ ΤΟΥ ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ...ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ Ε?ΚΙ ΟΜΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ...!!! Γ.ΑΝΔΡΕΑΚΗΣ
Ευχαριστώ για τους επαίνους σας.
Γιώργο όταν ανέβω πάλι Ευρυτανία θέλω να επισκεφτώ την περιοχή που γράφεις, έχει ιδιαίτερο φωτογραφικό και ιστορικό ενδιαφέρον.
Αλληλογραφία από Ισπανία http://www.flickr.com/photos/quiquemacia/6295412631/in/photostream
Correspondecia desde España http://www.flickr.com/photos/quiquemacia/6295412631/in/photostream
Δημοσίευση σχολίου