Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2018

Όταν η φύση εισέρχεται με ανθρωπογενή τρόπο στη μητρόπολη



Κάθε φορά η βόλτα στο γραμμικό πάρκο που απλώνεται στις όχθες του ποταμού Μανθανάρες, λειτουργεί ως νέα αποκάλυψη. Κάτι που οφείλεται στην αρτιότητα του έργου με το αποτέλεσμα που προκαλεί, την επανείσοδο της φύσης μέσα στην πόλη. Ένα φιλόδοξο σχέδιο που επέτρεψε την υπογειοποίηση του παλιού αστικού αυτοκινητόδρομου Μ-30 και χάρη σ'αυτό, τα νερά του μαδριλένικου ποταμού αναζωογονήθηκαν. Παράλληλα, αποκαταστάθηκε η βιοποικιλότητα των οικοσυστημάτων των περιοχών που διασχίζουν τα νερά του Μανθανάρες μέσα στο αστικό δίκτυο.




Μεταξύ 2003 και 2007, έλαβε χώρα το έργο της υπογειοποίησης της δυτικής αψίδας του αυτοκινητόδρομου Μ-30. Ένα έργο που κατέστησε εφικτή την εξάλειψη της κυκλοφορίας στην επιφάνεια και την επακόλουθη απελευθέρωση πενήντα εκταρίων γης και άνω, που προηγουμένως κατείχαν οι λεωοφόροι. Σε αυτή την επιφάνεια προστέθηκαν άλλα εκατό εκτάρια σχεδόν που αντιστοιχούσαν στις διάφορες υποβαθμισμένες εκτάσεις, γειτονικές με την εθνική οδό.
Το πάρκο Madrid Río είναι ένας δενδροφυτευμένος πεζόδρομος υψηλής βλάστησης, ένας χώρος αναψυχής που κατασκευάστηκε μεταξύ 2006 και 2011 στις δύο όχθες του ποταμού Manzanares και βρίσκεται πάνω από την υπόγεια διαδρομή του περιφερειακού οδικού άξονα M-30.

    

Το γραμμικό πάρκο Río Madrid αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μητροπολιτικής αναγέννησης, που σημαίνει την εμφάνιση νέων χώρων και την ενσωμάτωση άλλων σε ένα έργο που περιστρέφεται γύρω από τρεις πυλώνες:
- τον περιβαλλοντικό,
- τον άξονα ψυχαγωγίας και
- τον αθλητικό άξονα.
Αλλά πάνω απ 'όλα, απαιτεί την εξαφάνιση ενός μεγάλου φραγμού που εμπόδισε την επικοινωνία μεταξύ δύο διαφορετικών ταξικά περιοχών και χώριζε την πόλη στα δύο.


Ως εκ τούτου, τα οφέλη που προκύπτουν από την ταφή της παλιάς εθνικής οδού, προφανώς, δεν έχουν μειωθεί για τη βελτίωση ορισμένων πτυχών της αστικής κινητικότητας, ούτε για την τοπική αποκατάσταση των γειτονιών, αλλά μπορούν να αποκτήσουν στο εγγύς μέλλον, μια διάσταση μεγάλης κλίμακας που αναγκαστικά θα πρέπει να επηρεάσει τη σχέση μεταξύ της πόλης και του εδάφους, κατανοητή στο ευρύτερο πεδίο εφαρμογής της. Οι αρχές του έργου ξεκίνησαν από την προσπάθεια να κατανοηθούν πλήρως οι γεωγραφικές ιδιότητες της λεκάνης απορροής. Τα χαρακτηριστικά της εδαφικής περιοχής και η ποικιλομορφία των φυσικών στοιχείων της, συνιστούν ένα σύνολο κλειδιών που υποστήριξαν πολλές από τις ιδέες που περιέχονται στη μελέτη.



Το έργο έχει σχεδιαστεί σε διαδοχικές προσεγγίσεις ή κλίμακες από τις οποίες έχει εφαρμοστεί η αντανάκλαση του παιχνιδιού, εξασφαλίζοντας απαντήσεις ή διαφορετικές λύσεις, από την εδαφική ή τη στρατηγική προς την τοπική ή συγκεκριμένη περιοχή.
Στην εδαφική κλίμακα, οι αρχικές παράμετροι έχουν καθοριστεί έτσι ώστε, μεσοπρόθεσμα, να είναι δυνατή η αναγέννηση των όχθων του ποταμού καθ 'όλο το μήκος τους, ως πραγματικές περιοχές ενοποίησης του τοπίου και της ανθρώπινης δραστηριότητας, υπό μια σύγχρονη αντίληψη ικανή να ξεπεράσει τον ανταγωνισμό που εμπεριέχεται στην αστικο-αγροτική διωνυμία.

 


Σε αστική κλίμακα, το έργο ενσωματώνει τον ποταμό ως διπλή γραμμή πρωτοποριακής πρόσοψης και διαμορφώνει ένα συνδεδεμένο σύνολο πράσινων χώρων που διεισδύουν στην πόλη. Καθιερώνει ένα νέο σύστημα κινητικότητας και προσβασιμότητας στην επιφάνεια της γης · αυξάνει την ενοποίηση και την αστική ποιότητα των συνοικιών που συνορεύουν με τον ποταμό · προστατεύει και αξιολογεί την ιστορική κληρονομιά και ανιχνεύει περιοχές ευκαιριών που, πέρα από αυτή τη νέα κεντρική θέση, θα είναι ικανές να δημιουργήσουν μια πιθανή αλλαγή για ολόκληρη την πόλη μακροπρόθεσμα.

 
Οι οικογένειες, οι μορφές και οι ενώσεις των επιλεγμένων φυτικών ειδών προέρχονται από την παρέκταση της μελέτης της λεκάνης απορροής του ποταμού και την προσαρμογή της, σε κάθε περίπτωση, στο συγκεκριμένο αστικό περιβάλλον. Η οργάνωση των διαφόρων περιβαλλόντων και ο χαρακτηρισμός τους ως χώρων δημόσιας χρήσης έχουν παραχθεί λαμβάνοντας υπόψη, αφενός, τις απαιτούμενες λειτουργίες και τις ανάγκες που εντοπίζονται σε κάθε περιοχή και, αφετέρου, την ικανότητα δημιουργίας χώρων διαβίωσης, συμφυών με την κοινή οργανωμένη βλάστηση διαφορετικών μεγεθών.




Η λύση προσδιορίζεται σε τρεις κύριες μονάδες τοπίου.
Πρώτη, το Σαλόνι των Πεύκων (Salón de Pinos), ή πράσινος διάδρομος που τρέχει κατά μήκος της δεξιάς όχθης του ποταμού. Είναι η δομή που επιτρέπει τη συνέχεια των διανυθέντων αποστάσεων (πεζών &ποδηλατών) και αυτενεργεί με τις υπάρχουσες γέφυρες που δημιουργούν διαφορετικούς τύπους κήπων δίπλα στο ποτάμι (Κάτω Κήποι της Γέφυρας Segovia, Κήποι της Γέφυρας του San Isidro, Κήποι της Γέφυρας του Τολέδο και Κήποι της Πράγας).

 

Δεύτερη, ο οριστικός δεσμός του ιστορικού κέντρου (που αντιπροσωπεύεται από την επιβλητική εικόνα του Βασιλικού Παλατιού και το υπερυψωμένο γείσο της πόλης), με το Casa de Campo, ένα πάρκο συνολικής έκτασης άνω των χιλίων επτακοσίων εκταρίων. Σε αυτό το περιβάλλον συμπεριλαμβάνονται η λεωφόρος Πορτογαλίας (Avenida de Portugal), η Huerta de la Partida, ο περίπατος του Βασιλιά (Explanada del Rey) και οι κήποι της Παναγίας του Λιμένα (Jardines de la Virgen del Puerto).

Τρίτη, η ευρεία λωρίδα στην αριστερή όχθη όπου βρίσκεται το συγκρότημα της Arganzuela (βλ. enterioni.blogspot.com/2017/11/blog-post.html), το οποίο περιλαμβάνει το κέντρο δημιουργίας σύγχρονης τέχνης του Matadero και αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη έκταση ενιαίου χώρου πρασίνου της πρότασης.




Εκτός από αυτές τις τρεις μεγάλες επεμβάσεις τοπίου που είναι συμβατές μεταξύ τους, το έργο προτείνει εκατόν πενήντα διαφορετικούς τύπους παρεμβάσεων, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι γέφυρες που παρέχουν έναν πρωτοφανή βαθμό διαπερατότητας στην κοίτη του ποταμού. Έχουν αναπτυχθεί λύσεις σε περισσότερες από είκοσι γέφυρες ή πεζόδρομους που διασχίζουν τον ποταμό, με αποκατάσταση των επτά φραγμάτων, με ανακύκλωση ορισμένων υφιστάμενων γεφυρών και δημιουργία νέων περιπάτων, μερικές φορές με σιωπηρή γλώσσα και άλλες, εκ προθέσης εκφραστικές.


 

Η κατασκευή του χώρου εγκαθίσταται ως ένα μεγάλο δασύλιο που περιέχει αρκετά τοπία, μερικά πιο φυσικά και άλλα πιο κατασκευασμένα, διαμορφωμένα από μια ποικιλία ειδών, υψών, πυκνοτήτων και υφών. Μ' αυτό τον τρόπο, το πάρκο, που θεωρείται ως ένα απόκομμα της λεκάνης απορροής ποταμού, ενσωματώνει τρεις βοτανικές περιοχές: το μεσογειακό δάσος, το δάσος του Ατλαντικού και το παραποτάμιο μέτωπο. Ο χαρακτήρας αυτών των εσωτερικών τοπίων σχετίζεται με τα διαχρονικά σημεία του πάρκου, με τα δέντρα που ακολουθούν τους δρόμους και τα μονοπάτια, με συστάδες δένδρων ή θάμνων και δάση που αναδύονται στην τοπογραφία.

  

Με την ταφή του αυτοκινητόδρομου, η Μαδρίτη έχει πλέον 33 εκτάρια ανοιχτών χώρων που αποτελούν το μεγαλύτερο πάρκο του έργου. Αυτό έχει σχεδιαστεί ως ένας μεγάλος χώρος όπου ο ποταμός έχει υποχωρήσει αφήνοντας το προγονικό ίχνος του. Είναι οργανωμένος με διαφορετικές γραμμές που διασταυρώνονται, όπως οι αυλακώσεις μέσω των οποίων πέρασε το νερό, αφήνοντας διαστήματα μεταξύ τους για διαφορετικές χρήσεις.
Αυτές οι γραμμές, με έντονα διαχρονικό χαρακτήρα, είναι οι διαδρομές διαφορετικών ειδών που διασχίζουν το χώρο από βορρά προς νότο. Ένας πλατύτερος κι επίπεδος δρόμος (ο γρήγορος), μιαν άλλη πιο κατακόρυφη και μεταβλητή πλαγιά (ο αργός δρόμος) και μια λιθόστρωτη λωρίδα με φυλλώδη περιθώρία, που δομεί το κέντρο του πάρκου.

 


Το πάρκο Madrid Río είναι ένας τεράστιος παιχνιδιάρικος και πολιτιστικός θύλακας, τόσο για τα ιστορικά μνημεία, τις εγκαταστάσεις αναψυχής και την κουλτούρα που φιλοξενεί, όσο κι ως σημείο αναφοράς από το οποίο μπορεί κάποιος να συλλογιστεί και να επικοινωνήσει με τη μνημειακή Μαδρίτη.
Από μια παιχνιδιάρικη άποψη, η νέα ρύθμιση των όχθεων του Μανθανάρες προσφέρουν ένα εξαιρετικό πλαίσιο για να περάσει καλά η οικογένεια. Τα παιδιά ζούνε μεγάλες στιγμές στις 17 παιδικές χαρές που βρίσκονται κατά μήκος του Salon de Pinos, όλες με κούνιες από βιώσιμα και φυσικά υλικά, όπως ξύλο και σχοινί κάνναβης, τα οποία σχηματίζουν ιστούς αράχνης, αιώρες, κρεμασμένες γέφυρες αναρρίχησης. Κάθε ζώνη έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά ανάλογα με την ηλικία, γι 'αυτό υπάρχουν ζώνες που επιτρέπονται τα μικρά παιδιά και άλλες για ηλικιωμένους που βασίζονται στην ικανότητα, την ισορροπία και τη δύναμη.



Όπως σε μια μικροχειρουργική δράση, το έργο ενσωματώνει κρίκο με κρίκο, μια αλυσίδα τύπων ενοποίησης του ποταμού με την πόλη και της πόλης με τον ποταμό. Αποτελούν στοιχεία που θα εγγυώνται τη μετάδοση των νέων αξιών των αναγεννημένων όχθεων στις γύρω περιοχές και γειτονιές. Με αυτό το φαινόμενο αντήχησης, προβλέπεται μια σειρά λειτουργιών για την εξασφάλιση μιας μακράς ανανέωσης. Με τρόπο ανέκκλητο, δημιουργείται μια ριζική μεταμόρφωση, χωρίς προηγούμενο για την πόλη της Μαδρίτης.

Για να δείτε περισσότερες φωτογραφίες και να διαβάσετε το κείμενο στα ισπανικά, μπορείτε να ακολουθήσετε το σύνδεσμο: enterioni.blogspot.com/2018/11/cuando-la-naturaleza-entra-de-manera.html

 
Πηγές:

 
Λήψη φωτογραφιών στο οικοσύστημα του πάρκου Río Madrid.
Κείμενο – Φωτογραφίες: Δημήτρης Β. Γερονίκος

Δεν υπάρχουν σχόλια: